مصاحبه با خانم ندا گلپور مربی سفال آنسو

تا حالا پشت چرخ سفالگری نشسته‌اید؟ فکر می‌کنید خوردن چای در روز‌های سردی مثل همین روز‌ها، در فنجان دست‌ساز خودتان چه حسی دارد؟ با ندا، دوستی که چندین سال است سفالگری می‌کند آشنا می‌شویم. ندا از مهارت‌هایی که می‌تواند به ما بیاموزد خواهد گفت و بیشتر از کلاس‌های سفال خانه فرهنگی آنسو خواهیم شنید.

چی شد به سفالگری علاقمند شدید؟

با شور و اشتیاق همچون یک برنده پاسخ داد، سفال را از بچگی دوست داشتم و اشتیاقش در تمام طول نوجوانی و جوانی با من همراه بود. متاسفانه به‌خاطر خانواده‌ام که اصرار داشتند رشته‌های مهندسی بخوانم، نتوانستم در رشته هنر ادامه تحصیل دهم. این داستان باعث شد من دیر‌تر و بعد از ازدواجم و البته با حمایت همسرم، بتوانم سفالگری را یاد بگیرم و در حال حاضر خیلی خیلی از کاری که شروع کردم راضی هستم.

از چه زمانی سفالگری را شروع کردید و چطور یاد گرفتید؟

تحصیلات من ربطی به رشته سفالگری ندارد و من از سال 91 یادگیری سفالگری را در موسسه‌ای که آن زمان بسیار معروف بود و مدرسان حرفه‌ای داشت شروع کردم. حدود 4 سال طول کشید تا همه تکنیک‌هایی که می‌خواستم را یاد گرفتم. بنا به شرایطی که داشتم در طول یادگیری چند باری وقفه ایجاد شد اما من دلسرد نشدم و مجدد ادامه دادم. در طی این 4 سال نمایشگاه‌های مختلفی شرکت کردم، نمایشگاه‌هایی که به سفالگری اختصاص دارد و در دوره‌های زمانی گوناگون در تهران برگزار می‌شوند.

از چه زمانی مدرس خانه فرهنگی آنسو شدید و آیا این حرفه اصلی شماست؟

از اردیبهشت 97 رسما مدرس خانه فرهنگی آنسو شدم. یادم می‌آید روز اولی که وارد شدم اصلا احساس نمی‌کردم اینجا یک موسسه آموزشی است. همه چیز بسیار دوستانه و صمیمی بود. وقتی از کل مجموعه بازدید کردم و کارگاه‌های آب، آتش و خاک را دیدم، وقتی که از هدف تاسیس خانه فرهنگی آنسو و دغدغه‌های این خانه را شنیدم، مطمئن شدم که اینجا جایی است که دوست دارم در آن کار کنم. در حال حاضر شغل دیگری ندارم و شغل من همین است، آموزش سفالگری به هنرجو‌های خانه فرهنگی آنسو.

آیا این فضا را قبلا تجربه کرده بودید؟

قبل از تدریس در آنسو به صورت خصوصی در منزل خودم تدریس می‌کردم و بعد از آن در آموزشگاه دیگری مدرس بودم و به صورت کلی با فضای آموزشی آشنا هستم.

خانم‌ها و آقایان می‌توانند در کلاس‌های سفالگری خانه فرهنگی آنسو ثبت نام کنند و در کنار هم این دوره را طی کنند

خانه فرهنگی آنسو به نظر شما چطور فضایی دارد؟

راستش خیلی خوبه، من خیلی اینجا را دوست دارم و این واقعیت است. همه کسانی که اینجا کار می‌کنند برای من مثل یک خانواده هستند، خانواده آنسو. از اینکه برای ساختن کار‌های جدید تشویق می‌شوم بسیار لذت می‌برم. دلم می‌خواهد آنسویی‌ها را برای این ایده که کافه سفال است و متعهد بودن به هدفشان تحسین کنم.

بین هنرجو‌های خانم و آقا چه جور تفاوت‌هایی وجود دارد؟

همه آنها برای یادگیری بسیار ذوق دارند. آقایون بیشتر می‌پرسند که چطور می‌شود این کار را گسترش داد یا چطور می‌توان تولیدی راه‌انداخت در واقع نگاه صنعتی را در کنار دیدگاه هنری دارند. خانم‌ها جلسه اول کمی محتاطانه به گل دست می‌زنند ولی از جلسه دوم به بعد کاملا با گل دوست می‌شوند. معمولا می‌گویند سفالگری باعث می‌شود تمرکزشان بالا رود و یا به آنها آرامش می‌دهد که درست هم می‌گویند.

بین یادگیری خانم‌ها و آقایان تفاوتی وجود ندارد. همه آنها بعد از چند جلسه دست و ذهن‌شان هماهنگ می‌شود و راحت‌تر با گل کار می‌کنند. از این روی، سرعت آموزش در جلسات آخر بالا می‌رود.

از ژاکلین انگلیسی زبان برایمان بگویید، آموزش دادن به ایشان سخت‌تر بود؟

برایم عجیب است با اینکه ژاکلین اصلا فارسی متوجه نمی‌شود چطور انقدر خوب یاد می‌گیرد! البته من سعی می‌کنم به کمک خانم حسینی مدیریت خانه فرهنگی آنسو نکاتی که لازم است را به ایشان بگویم. ولی متوجه شدم که خیلی بیشتر به وسیله نگاه کردن، یاد می‌گیرد. خوب نگاه می‌کند، سریع برداشت می‌کند و سعی می‌کند مثل همان را بسازد. با اینکه مرحله مرکز کردن گل برایش کمی سخت‌تر است ولی توانسته از پس این مرحله بربیاید و همگام با دیگر هنرجو‌ها پیش رود.

آموزش سفالگری در خانه فرهنگی آنسو

چه تکنیک‌هایی را در خانه فرهنگی آنسو آموزش می‌دهید و لطفا کمی توضیح بدهید؟

تکنیک‌هایی که داریم شامل: سفالگری با چرخ، سفالگری با دست، نقش برجسته، مشبک‌کاری و لعاب می‌شود.

در کار با چرخ 12 فرم اصلی و پایه را یاد می‌گیرند. همچنین ورز دادن گل، مرکز کردن، غبضه و قلاژ کشیدن را پس از دوازده یا سیزده جلسه یاد می‌گیرند و هر فرمی که ببینند می‌توانند بسازند.

در کارگاه کار با دست، هنرجویان روش‌های اسلب، پینچ و فیتیله‌ای را یاد می‌گیرند و تقریبا بدون ابزار کار می‌کنند. در این روش ضمن یادگیری تکنیک‌های فوق، وردنه کردن و ورز دادن را نیز یاد می‌دهیم. ضمنا هنرجویان با گل آشنا می‌شوند. برای مثال متوجه می‌شوند گل چه میزان رطوبتی باید داشته باشد و چه زمانی آماده کار است.

در تکنیک نقش برجسته، فراگیران روی خشت کار می‌‌کنند و در این ترم یاد می‌گیرند چطور خشت را آماده کنند و چطور طرح را روی خشت پیاده کنند و افزودن و کاستن روی خشت را یاد می‌گیرند.

مشبک‌کاری روش دیگری است که طرفدار‌های خاص خود را دارد و باید بدانید که مشبک شاید اسم درستی برای این تکنیک نباشد زیرا هر کنده کاری که روی حجم انجام می‌شود را مشبک می‌گویند. منظورم این است که مشبک‌کاری تنها سوراخ سوراخ کردن حجم نیست، در واقع یادگیری ایجاد برجستگی روی حجم هم جزء ترم مشبک است.

مشبک یکی از تکنیک‌های سفالگری است که در خانه فرهنگ آنسو آموزش داده می‌شود

آموزش لعاب بسیار گسترده است و آموزش‌هایمان از لعاب‌ ابتدایی است تا پیشرفته. چند جلسه‌ی اول دوره، تئوری است و بعد کلاس‌ها به‌صورت کارگاهی و عملی پیش می‌روند. لعاب در دسته‌بندی‌های مختلفی مثل، اپک، مات، ترنس، استین‌ها و اکسید‌ها وجود دارد. استین‌ها رنگ‌های ثابت هستند ولی در اکسید‌ها، با کم و زیاد کردن اکسید می‌توان دائما ترکیب‌های جدید ساخت و رنگ‌های مختلفی به‌دست آورد. مثلا از سبز تیره تا سبز بسیار روشن. در لعاب می‌توانیم از تکنیک‌های نقاشی زیر لعابی و روی لعاب بهره ببریم که این نقاشی‌ها با قلمو و یا با مداد شمعی و... انجام می‌شود.

چه مدتی طول می‌کشد تا یک هنرجو بتواند سفالینه‌ای حرفه‌ای بسازد؟

برای مثال در ترم کار با چرخ، اگر هنرجویی با انگیزه و تلاش‌گر باشد، در همه کلاس‌هایش بدون وقفه شرکت کند، حدود یک سال بعد می‌تواند شاهد تغییرات چشمگیری در سفالینه‌هایش باشد و از نتیجه حسابی لذت ببرد.

از نظر شما تفاوت خانه فرهنگی آنسو و موسسه‌های دیگر در چیست؟

معمولا موسسات دیگر فضای استاد شاگردی دارند اما آنسو به قلب هنرجو‌ها راه پیدا می‌کند. اینجا همه با یکدیگر دوست هستند و هنرجو‌ها تنها برای حاضر بودن در کلاس به آنسو نمی‌آیند. مثلا بعضی وقت‌ها، هنرجویان با دوستانشان می‌آیند خودشان در کلاس حاضر می‌شوند و دوستانشان از فضای کافه لذت می‌برند و بعد از کلاس هم در آنسو برای زمانی طولانی می‌مانند.